ZUEN IRITZIAK

Al Indarra:

Escribo estas líneas como socio, exjugador y, esta temporada, padre de un jugador del “Indarra txiki” de Arrankudiaga. Actualmente, practico y consumo mucho deporte y, aunque también he competido a cierto nivel, reconozco no ser un forofo de ninguno, y menos del futbol. Quizás, porque en mi etapa de docente participé en un seminario de deporte escolar donde se sacaron a relucir muchísimos de los aspectos más peliagudos y difíciles a tratar en este tipo de eventos, donde, a veces las personas adultas (padres-madres-entrenadores y entrenadoras) aireamos nuestro rol menos  pedagógico. Es realmente fácil chafar al niño o a la niña una jornada deportiva o incluso las ganas para hacer deporte de por vida por la  simple exigencia desmedida de un entrenador, por los “ánimos” de un hincha desequilibrado o por incompetencia de padres o de madres que se creen que su hijo o su hija va a ser un “figura” en la práctica deportiva….sirva de aviso.
Por todas esas dificultades que aprecié en su día y que hoy en día, por desgracia, perduran en todo el deporte escolar, quisiera remarcar el gran trabajo que desde el Indarra están realizando en ese sentido con la futura cantera. Me refiero a esos valores que me gusta que los chavales y las chavalas de estas edades mamen junto con el deporte que elijan, y, que por suerte, se trabajan en los entrenos y partidos del Indarra txiki. Hablo de hacer equipo con las amigas y con los amigos de  la escuela, de jugar en los entrenamientos en el sentido literal, divirtiéndose, participando en el partido (quienes juegan muy bien y quienes no la hacen tan bien). Hablo también de fomentar el compañerismo entre diferentes edades, del saber hacer cuando hay roces entre ellos y ellas, de ducharse juntos después de una buena sudada… Pero también observo la predisposición de entrenadores y ayudantes a currárselo con los chavales y con las chavalas, sensibles a los padres y a las madres, al idioma… Veo que hay implicación, puntualidad, limpieza, en fin, que como padre ver todo eso me hace sentirme bien, y además opino que así lo siente la mayoría. Ya lo del bocata o pincho después de los entrenos y partidos me parece algo digno de mencionar: chistorra, beicon, galletas… y una “cas-cola” después de la ducha y los críos y las crías se quedan súper felices. Y de eso se trata, ¿no?
En definitiva, son todas estas “pequeñeces” las que quería remarcar, que, unidas a un buen “trabajo” de padres y madres, encaminan muy bien a nuestros hijos y a nuestras hijas para una futura y habitual práctica deportiva, esencia de calidad de vida. Lo dicho, la cantera hay que cuidarla y el trabajo que se está haciendo con los más “txikis” va por el buen camino. Animo guztioi!

Unai Gorostizaga

Untzueta Nafar Gaztelua!!

Nafarroa bizirik elkartearen ekimenez (Independentistak sarearen laguntzarekin), Euskal Herriko nafar gazteluak mugarritzen ari dira. Hori dela eta, Untzuetan dagoen nafar gaztelua mugarritu nahi da eta horretarako Untzueta inguruko herri guztietan (Orozko, Zeberio, Arrankudiaga-Zollo, Arakaldo eta Ugao) hainbat ekimen antolatuko dira. Ekimen horietako bat apirilaren 6an Untzuetako gailurrean egingo den nafar gazteluaren mugarritzea da.

Orain dela urte batzuk, Untzuetan indusketa arkeologiko bat egin zen Aunia Kultur Elkarteak eta Aldundiko Kultura Saileko Ondare Historikoaren Zerbitzuak sustatuta. Indusketa horretan nafar gazteluaren kanpoko hormak, dorrearen hondarrak eta dorrearen ur-zuloa topatu ziren gaur egun dauden telebista antenen ondoan. Horrez gainera, lantzen puntak, hondar zeramikoak, giza kontsumorako animalien hondarrak, harri-bolak, etab. aurkitu ziren. 
Indusketa lanen txostenen arabera, Untzuetako gaztelua estrategikoki kokatuta zegoen Untzuetako gailurrean, handik kontrolatu zitekeelako Nerbioi ibaiaren ibilbide naturala. Gainera, gaztelutik argi eta garbi ikusten zen Gorbeia (Orozko), Mandoia (Zeberio), Laudio-Aiara, Hego Uribe (Arrigorriaga, Ugao, Arrankudiaga-Arakaldo eta Zollo). Hortaz aparte, txosten hauen arabera, garrantzirik handiena daukan gertakaria da Untzuetako gaztelua eta Malmasin gaztelua (Basauri-Arrigorriagan dago. Hemen oraindik ez da indusketa-lanik egin) elkar babesten zirela. Horrez gain, Untzuetako gazteluak harresi bat zeukala eta barnean bizitzeko egokia zen dorre bat zegoela ondorioztatu dute indusketa-txostenek. Dorrean, ur-zulo bat eta  elikagaientzako gordeleku bat zeudela diote ere.
Gazteluaren inguruan aipamenik garrantzitsuenetako bat da Gaztelako armadak ez zuela inoiz gaztelua hartu nahiz eta, hainbat garaitan, Gaztelako tropen batailak eta setioa jasan. Bataila horietako batean Bizkaiko jauna atxilotzeko zorian egon omen zen ere. Horrez gainera, aipatu behar da, gazteluko setioetan, Gaztelako armadek “fundibulo” (Erdi Aroko arma, erromatarren katapulten antzekoa, baina muturrean 30-40 kiloko harriak botatzeko habaila bat daukana eta harriak 400 metroko distantziara jaurti zitzakeena) bat edo batzuk erabili zituztela gaztelua hartzeko asmoz. Hori dela eta, gazteluaren inguruko mendi-mazeletan “fundibulo”-an erabilitako hainbat harri-bola aurkitu dira.
1277. urtean, Alfonso X.ak (Alfonso Jakituna) Untzuetako gaztelua hartu zuen eta hamabi urte beranduago bere seme Santxo IV.ak. Urte batzuk geroago, 1334an, Gaztelako Alfonso XI.aren setioari eutsi zion gazteluak eta, 1338an, Gaztelako Pedro I. erregeari aurre egin zion. Azken bataila hau dela eta, gaztelua nahiko hondatuta geratu zen, eta, XIV. Mendean, Bizkaiko Tello jaunaren aginduz, gaztelua bota egin zuten. Horren ondorioz, orain ezagutzen den moduan geratu zen gaztelua.
Pasarte historiko hauek direla eta, Untzueta inguruko herrietan kondaira desberdinak sortu ziren. Adibidez, euskaldunen pentsamoldeek harri-bolen jaurtipena basajaunekin lotu zuten. Hori dela eta, Arrankudiaga-Zollon kondaira bat dago non esaten den ekaitz garaietan basajaun batzuk harri-bolak jaurtitzen zituztela Untzuetatik Goikoganeraino, eta beste batzuek alderantzizko bidean botatzen zituztela, inoiz Urdiolan talka egiten zutelarik, hau da, basajaunak harri bolekin bola-jokoetan aritzen zirela esaten du kondairak. Orozkon (harri-bolak Muruetatik Untzuetaraino jaurtitzen ziren) eta Zeberion (kasu honetan Mandoiatik Untzuetaraino jaurtitzen ziren) kondaira bera edo oso antzekoak daudela jakiteak Untzueta inguruko herrietan gazteluan gertatutako batailei garrantzi handia ematen zaiola ondorioztatzen du. Horrez gain, nabarmendu behar da batailek euskaldunon gain izugarrizko oihartzuna izan zutela, kondaira moduan transmititu baitira gure artean gaur egun arte, gazteluan jazotako gertaera historikoak eta euskaldunon mitologia lotuta. 

Bukatzeko esan martxoan hainbat jarduera antolatu direla Untzuetako Nafar Gazteluaren istorioa ezagutarazteko. Hor doa behin-behineko agenda:
• Ugaon: martxoaren 8 eta 9an, erakusketa eta 12an “La situación de la mujer navarra tras la conquista” hitzaldia. Amaia Nausiak emango du, Jane Jauregian, arratsaldeko 7etan. 
• Arrankudiaga-Zollon: martxoaren 21ean, “Untzueta Nafar Gaztelua” hitzaldia, Iñaki Egiluzen eskutik, Gizarte-Etxean, arratsaldeko 7:30ean. Martxoaren 22 eta 23an, erakusketa Gizarte-Etxeaan eta 21ean, eskolan. 
• Arakaldon: martxoaren 30ean, Arkatzan Nafarroako ikurrina altxatu ondoren, erakusketa eta hamaiketakoa.
• Orozkon: martxoaren 4an seguruenik erakusketa bat egingo da.
• Apirilaren 6an Untzuetara igoko da mugarritzea egiteko eguerdiko 12etan; mugarriak begiztatuko dira eta ondoren bazkaria.

Azkenik, deialdi bat egin nahi diegu inguruko herrietako biztanleei gogora ekartzeko denboran zehar ahaztuta egon den gure herriko gertaera historiko interesgarria hau: Nafarroako historia, euskaldunon historia eta Euskal Herrikoa. 

Denok Untzuetara!!!

Untzueta Nafar Gaztelua